22/7: Samarkand, stad van de Timur dynastie

Waar Chinggis Kahn (13e eeuw) en Timur (14e eeuw) ongeveer evenveel onschuldige doden op hun geweten hadden, komt Timur er in de Oezbeekse  geschiedenisboeken beter van af. De grote man (1,70!) wordt op vele plekken in de stad geëerd met pleinen, standbeelden en avenues. In zijn tijd maakte hij Samarkand dan ook hoofdstad van een rijk dat zich uitstrekte van Oost Turkije tot aan de Caucasus en Noord-India. Rijkdom en kunstenaars werden naar de stad gehaald om het mooiste van het mooiste te creëeren. In de tijd van Timur's begaafde kleinzoon Ulugbek (1409 tot 1449) werd wiskundig, sterrenkundig, filosofisch, en theologisch talent aangetrokken en werd Samarkand een belangrijk wetenschappelijk centrum. De huidige historische 'eilanden' in de stad komen dan ook voornamelijk voort uit deze dynastie. Zoals het 'Registan' met de Ulugbek Medressa uit 1420, later door de Shaybanids gecompleteerd met de Sher Dor (leeuw) Medressa uit 1636 en de Tilla-Kari (goud) Medressa in 1660. Maar ook de Bibi-Khanym Moskee, die Timur's vrouw Bibi bij wijze van verrassing voor haar reizende echtgenoot had laten bouwen. De architect werd echter stapelverliefd op haar, stal een kus en moest dat met zijn dood bekopen. En het prachtige Gur-e-Amir Mausoleum voor Timur en zijn belangrijkste leraren. Timurs donkergroene jade grafsteen werd in 1740 meegenomen door een Perzische Sjah. Het ding brak in tweeën en de Sjah ondervond sindsdien zoveel ongeluk, dat hij niet wist hoe snel hij hem weer terug moest brengen. 's Middags waren we in gedachten even terug in Nederland na het zien van de indrukwekkende toespraak van Minister Timmermans in de VN Veiligheidsraad.